Сямейнае жыццё беларускі Кацярыны і ўкраінца Аляксея звялося да 30 дзён на год разам. Раней з беларускім пашпартам дзяўчына без праблем ездзіла да мужа ва Украіну з Польшчы, дзе зараз жыве. Але цяпер тэрмін дзеяння пашпарта скончыўся, і кожная паездка пад пытаннем. Маладзёны могуць разлічваць толькі на тыя кароткія моманты, калі Аляксею даюць водпуск і ён можа прыязджаць да каханай. Сваёй гісторыяй Кацярына падзялілася з MOST.
«Я часта прыязджала да яго»
У 2020 годзе Кацярына пераехала ва Украіну і падчас адукацыйнай праграмы ўпершыню сустрэла Аляксея, будучага вайскоўца Узброеных сіл Украіны. Тады іх адносіны яшчэ не завязаліся. З-за праблем з легалізацыяй дзяўчына пераехала ў Польшчу, і яны падтрымлівалі толькі мінімальны кантакт анлайн.
Пасля пачатку поўнамаштабнай вайны перапіска пары стала больш актыўнай, і ў 2023 годзе Кацярына прыехала ва Украіну. Тады яны з Аляксеем ажаніліся.
Спачатку Кацярына магла без праблем ездзіць ва Украіну па беларускім пашпарце. Муж рабіў ёй натарыяльнае запрашэнне, і яна перасякала мяжу з гэтым дакументам. Праверкі на мяжы праходзілі стандартна, асаблівых цяжкасцей не ўзнікала.
— Я часта прыязджала да яго. Часам — у розныя гарады, дзе ён служыў. Мы стараліся бачыцца, калі толькі з’яўлялася магчымасць, — распавядае Кацярына.
«Пачалі з’яўляцца пытанні: а што будзе далей?»
Спачатку для паездак хапала пасведчання аб шлюбе, але пазней Кацярына аформіла від на жыхарства ва Украіне. Гэта, па яе словах, павінна было спрасціць жыццё, хоць на сам працэс перасячэння мяжы істотна не паўплывала.
Ужо тады, дзяўчына пацікавілася ў міграцыйнай службе, што будзе, калі тэрмін дзеяння яе пашпарта скончыцца. Вярнуцца на радзіму па новы яна не можа з прычын бяспекі — дзяўчына баіцца палітычнага пераследу. Таму Кацярына ведала, што хутка ёй прыйдзецца звярнуцца па польскі праязны дакумент замежніка — гэта часовая замена нацыянальнага пашпарта, з якой можна перасякаць межы.
У міграцыйнай службе адказалі, што пастаянны ВНЖ з такім дакументам не атрымаць — гэта не пашпарт. З таго моманту пачалі з’яўляцца пытанні: а што будзе далей?
Зараз украінскі від на жыхарства дзяўчыны ўжо пратэрмінаваны, але падчас ваеннага стану ён працягвае лічыцца сапраўдным. Пашпарт таксама пратэрмінаваны — і гэта праблема.
«Атрымліваецца замкнёнае кола»
Аляксей патэлефанаваў у Дзяржаўную памежную службу Украіны (ДПСУ). Там яму адказалі, што з тым наборам дакументаў, што ёсць у Кацярыны, трапіць ва Украіну нельга. Тады ён даслаў афіцыйны зварот у ДПСУ і атрымаў адказ: для ўезду з праязным дакументам замежніка патрэбная віза.
— Віза — гэта дакумент, які дазваляе знаходзіцца ў краіне, — распавядае Кацярына. — Але ж від на жыхарства — гэта таксама дакумент, які дае права жыць ва Украіне. Чаму я павінна афармляць яшчэ і візу, калі ў мяне ўжо ёсць ВНЖ?
Тым не менш Кацярына звярнулася па візу ў пасольства Украіны. Але там ёй сказалі, што ў праязныя дакументы замежніка візы не ставяцца.
— І атрымліваецца замкнёнае кола: памежнікі патрабуюць візу, а амбасада сцвярджае, што яе немагчыма паставіць, — тлумачыць суразмоўца. — У выніку ўсё залежыць ад рашэння канкрэтнага памежніка. Калі ён вырашыць прапусціць — паедзеш.
Кацярына таксама кансультавалася з юрысткай. І адказ быў падобны: выразных норм закона ў гэтай сітуацыі няма, усё залежыць ад інтэрпрэтацыі на месцы. Спецыялістка параіла лепш не дасылаць афіцыйны запыт, каб не атрымаць пісьмовую адмову, але ліст ужо быў адпраўлены.
«Ты беларуска? А навошта табе туды ехаць?»
З-за такой нявызначанасці жыццё сям’і рэзка змянілася. Калі раней муж і жонка маглі бачыцца каля ста дзён на год, то цяпер засталося толькі трыццаць — столькі, колькі вайскоўцу даюць адпачынку. На гэты час ён можа выязджаць з Украіны.
— Мы мусім бачыцца, гэта частка нашага сямейнага жыцця. Раней я прыязджала да яго і мы праводзілі разам шмат часу, а цяпер толькі месяц на год. Гэта вельмі мала, — кажа Кацярына.
Праблемы могуць узнікнуць не толькі на ўкраінскім баку мяжы, часам канфліктныя сітуацыі здараліся на польскім.
— Адна памежніца пачала казаць, што не пусціць мяне ва Украіну. «Ты беларуска? А навошта табе туды ехаць?» — спытала яна. І гэта пры тым, што я еду да мужа, які служыць у войску, — згадвае Кацярына.
«Памежнік проста паглядзеў дакументы і прапусціў»
Калі Кацярына падзялілася сваёй гісторыяй у сацыяльных сетках, ёй напісалі некалькі чалавек з падобнымі праблемамі. У іх быў такі ж набор дакументаў — польскі праязны дакумент замежніка і пратэрмінаваны ўкраінскі ВНЖ, — і яны распавялі, што здолелі перасячы мяжу без перашкод.
— Мне пісалі, што памежнік проста паглядзеў дакументы і прапусціў, — кажа яна. — Таму я таксама хачу паспрабаваць.
Калі не атрымаецца, пара будзе чакаць наступнага адпачынку Аляксея.
Вы можаце абмеркаваць гэты матэрыял у нашым Telegram-канале. Калі вы не ў Беларусі, пераходзьце і падпісвайцеся.
