Польшча лічыцца даволі рэлігійнай краінай, асабліва ў параўнанні з Беларуссю і нават дзяржавамі Заходняй Еўропы. Камусьці з эмігрантаў гэта не падабаецца, некаторыя ад гэтага ў захапленні. Аляксандр (імя змененае) — былы палітвязень — прыйшоў да веры ў беларускай турме. Зараз ён у Польшчы, вучыцца і актыўна ўдзельнічае ў рэлігійным жыцці. Абмеркавалі з ім адносіны да рэлігіі ў Польшчы і тое, як каталіцкі касцёл прываблівае моладзь.
Аляксандра хрысцілі па праваслаўным абрадзе. Ягоная сям’я была ўмерана рэлігійнай: адзначалі Каляды, Вялікдзень, стараліся хадзіць у царкву, хоць маленькаму Сашы гэта і не вельмі падабалася. Бывала, што маці вечарамі чытала Біблію.
— Але дзесьці бліжэй да 15 гадоў я цалкам перастаў атаясамліваць сябе з хрысціянствам, — дзеліцца Аляксандр. — Я проста забыў пра рэлігію, і яна мяне не хвалявала асабліва.
Свой дарослы шлях да веры мужчына пачаў, калі трапіў за краты па палітычным артыкуле. У турэмнай бібліятэцы ён браў кнігі, у тым ліку напісаныя еўрапейскімі класікамі. Сярод іншага, прачытаў «Боскую камедыю» Дантэ Аліг’еры і шмат твораў Віктора Гюго — аўтара знакамітага рамана «Сабор Парыжскай Божай Маці».
— Гюго вельмі моцна на мяне паўплываў, — прызнаецца вернік, — асабліва яго творы, дзе ён апісвае праблемы ў касцёле: прадажнасць, гвалт, злачынствы. Але разам з тым тыя каштоўнасці, што ён трансліраваў у сваіх творах, былі глыбока хрысціянскімі.
«Я проста здаўся гэтай праўдзе, якую знайшоў»
Аляксандр тлумачыць, што яго захапіла прыгажосць хрысціянскай этыкі, таму ён пачаў цікавіцца гісторыяй гэтай рэлігіі. Наступны крок — кнігі па псіхалогіі, якія апісвалі ролю хрысціянства ў грамадстве і ў фармаванні чалавечага характару. Асабліва на будучага верніка паўплываў Эрых Фром, нямецкі псіхолаг яўрэйскага паходжання, які збег у ЗША ад нацысцкага рэжыму.
Паступова мужчына пачаў рухацца ў бок каталіцтва, чытаў філасофскую літаратуру — хрысціянскую, старажытнагрэчаскую, рымскую. І згадвае, што знайшоў адказы на ўсе пытанні, якія раней не мог вытлумачыць.
— Я ўбачыў, што псіхалагічныя і экзістэнцыяльныя патрэбы чалавека супадаюць менавіта з каталіцкім вучэннем, — тлумачыць вернік. — Таму менавіта каталіцтва я ўспрыняў. Проста здаўся гэтай праўдзе, якую знайшоў.
«Першае, што мяне здзівіла, — чаму ў нядзелю ў горадзе ўсё вымерла?»
Пасля вызвалення з турмы Аляксандр быў вымушаны з’ехаць з Беларусі, таму далучэнне да каталіцкага касцёла адбылося ўжо за мяжой. Ён успамінае, як на шляху з Літвы ў Польшчу ў першым жа мястэчку праз акно пабачыў вялікі плакат з выявай Езуса і надпісам «Ён чакае цябе».
— Я такі падумаў: «Ваў», — усміхаецца мужчына і адразу ўспамінае яшчэ адзін сімвалічны выпадак. — У першую ж ноч у адным польскім горадзе, прачнуўшыся раніцай, я пабачыў з балкона, як ідзе хросны ход і спявае хрысціянскія песні. Мне прыпомнілася, як я некаторы час жыў у Турцыі і кожную раніцу прачынаўся пад гукі мусульманскай малітвы, якая даносілася з мячэці.
Аляксандр адзначае, што Польшча сапраўды даволі рэлігійная краіна: тут шмат вернікаў, яны захоўваюць свае традыцыі, ходзяць у касцёл, адзначаюць святы, не працуюць у нядзелю.
— Першае, што мяне здзівіла ў Польшчы, — чаму ў нядзелю ў горадзе ўсё вымерла? — смяецца вернік.
Па назіраннях Аляксандра, хрысціянства вельмі моцна ўплывае на паўсядзённае жыццё палякаў, іх менталітэт, а таксама на заканадаўства. І гэта відаць у параўнанні не толькі з Беларуссю, але і з заходнееўрапейскімі краінамі, у адной з якіх мужчына таксама паспеў пажыць.
«У касцёле ёсць дапамога для тых, хто адмовіўся рабіць аборт»
Беларус кажа, што далучыцца да рэлігійнага жыцця ў Польшчы вельмі проста. Ён успамінае, што ў Беларусі ягоным родным было цяжка знайсці патрэбныя кнігі, калі ён іх замаўляў з турмы. У Польшчы ж дастаткова зайсці ў спецыялізаваную кнігарню — на паліцах будзе літаратура на любы густ.
Таксама пры касцёлах дзейнічае шмат душпастырстваў — суполак вернікаў, якімі кіруе святар, — для розных узростаў. Да таго ж існуе вялікая колькасць манаскіх законаў, і ў кожнага з іх свая спецыялізацыя: нехта вывучае філасофскія пытанні багаслоўя, хтосьці прысвячае сябе малітвам, іншыя дапамагаюць бедным і займаюцца дабрачыннасцю.
Аляксандр адзначае важную ролю касцёла ў дапамозе тым, хто гэтага патрабуе: бяздомным, алкаголікам, бежанцам і іншым. У якасці прыкладу ён прыводзіць «вокны жыцця», дзе бацькі, якія не рабілі аборт, могуць пакінуць немаўля.
— Таксама ёсць псіхалагічная і матэрыяльная дапамога для тых, хто адмовіўся рабіць аборт, бо на ўтрыманне дзіця патрэбныя сродкі, асабліва калі яно нараджаецца нездаровым, — дадае вернік.
«Моладзь патрабуе інтэлектуальнага абгрунтавання веры»
Беларуса вельмі цешыць, што ў Польшчы ў касцёл прыходзіць шмат моладзі, а для студэнтаў ствараюцца спецыяльныя акадэмічныя душпастырствы, ладзяцца розныя мерапрыемствы, сустрэчы, абмеркаванні.
— Моладзь вельмі часта патрабуе інтэлектуальнага абгрунтавання веры. Каб была еднасць веры і розуму, — кажа мужчына.
На такіх мерапрыемствах часта абмяркоўваюць разуменне хрысціянскага шлюбу, палітычныя пытанні, аборты, эўтаназію, штучнае зачацце, кланіраванне людзей. А на адной з апошніх сустрэч, якія наведаў Аляксандр, параўноўвалася каталіцкая канцэпцыя свабоды волі і пратэстанцкая канцэпцыя прадвызначэння.
Беларус звяртае ўвагу, што вельмі распаўсюджаны таксама скаўцкі рух, ладзяцца спеўныя сустрэчы, пілігрымкі, паездкі да святынь ці проста ў адпачынак на прыродзе. Душпастыр, па назіраннях Аляксандра, паводзіць сябе вельмі сучасна.
— Ён можа нават сказаць: «Пайшлі піўка пап’ём». Я помню, перад нейкім святам манахі прынеслі самаробную настойку. І яна была проста боская, — жартуе вернік.
«Мяне радуе, калі я знаходжу ў законах адлюстраванне хрысціянскай этыкі»
Аляксандр не лічыць, што святарства ў Польшчы ўмешваецца ў палітыку, хоць і пагаджаецца, што роля касцёла ў гэтай краіне больш значная, чым у Беларусі. Але веруючыя людзі, якія не з’яўляюцца часткай духавенства, становяцца палітыкамі і фарміруюць дзяржаўную палітыку з улікам сваіх каштоўнасцей.
— Дзяржава, калі гэта дэмакратыя, фарміруецца большасцю, — тлумачыць вернік. — Таму калі хрысціянскія каштоўнасці пашыраныя ў грамадстве, то, вядома, яны будуць знаходзіць сваё адлюстраванне і ў палітыцы, і ў заканадаўстве.
Аляксандр дадае, што, напрыклад, канцэпцыя правоў чалавека ў значнай ступені вызначаецца хрысціянскай этыкай і культурай.
— Мяне як католіка, як веруючага чалавека радуе, калі я знаходжу ў законах адлюстраванне хрысціянскай этыкі, — падсумоўвае беларус.
Вы можаце абмеркаваць гэты матэрыял у нашым Telegram-канале. Калі вы не ў Беларусі, пераходзьце і падпісвайцеся.
