Беларускі трэнер Віталь Рак адкрыў у Варшаве спартовы клуб “VOLAT”. Гэта працяг беларускага праекта, які прапрацаваў у Беларусі больш за 10 гадоў і быў зачынены ўладамі ў 2022 годзе. Віталю прыйшлося з’язджаць з Беларусі і пачынаць усё нанова ў Польшчы. Мэта клуба застаецца нязменнай: выхоўваць і рыхтаваць свабодных, моцных і актыўных беларусаў. Кіраўнік праекта распавёў MOST, як шукаў новую базу для клуба ў Варшаве і хто прыходзіць на трэніроўкі.
Клуб “VOLAT” пачынаў сваю гісторыю ў 2011 годзе ў Беларусі, быў ліквідаваны ўладамі і нанова адчынены ў Варшаве ў 2023 годзе. Віталь узяў у арэнду памяшканне, якой паўтара года стаяла пустым і выглядала закінутым. Ён з нуля зрабіў рамонт. Цяпер там тры залы для спорту і памяшканне для тэарэтычных заняткаў, дзе праходзяць шахматныя турніры, а неўзабаве маюць пачацца заняткі малявання і курсы беларускай мовы.
Ходзяць не толькі беларусы
Клуб у Варшаве наведваюць дзеці і моладзь, там таксама займаюцца малыя групы па функцыянальным трэнінгу і каратэ для дарослых.
– Я быў вымушаны выехаць з Беларусі, таму што мая дзейнасць у краіне дайшла да той кропкі, калі ў мяне засталіся тры выбары: або сесці ў турму, або сыйсці ў падполле […], ці выехаць за межы Беларусі, – кажа Віталь.
У клуб ходзяць не толькі беларусы, але і палякі, украінцы, нават адзін брытанец. Наведнікі клуба размаўляюць на розных мовах, але пераважае беларуская. Рускамоўныя выхаванцы клуба ахвотна пераходзяць на беларускую, хоць да гэтага ніхто не прымушае.
– Столькі беларускамоўных вакол мяне ў жыцці не было ніколі. Прыходзяць дзеці, рускамоўныя беларусы, і яны спачатку – “Здравствуйте, спасибо, до свидания”. Зараз так ніхто амаль не кажа. Нават рускамоўныя вітаюцца, развітваюцца па-беларуску. Такая негвалтоўная беларусізацыя, – расказвае Віталь.
У Беларусі ніякай дапамогі не было
Трэнер расказвае, што ў Варшаве цяжэй набраць наведнікаў у клуб, чым у Беларусі, але працаваць – лягчэй. Калі ў Беларусі пасля адкрыцця клуба ён цэлы год працаваў “у мінус”, то ў Варшаве “ў мінус” быў толькі першы месяц. Таксама Віталь спадзяецца, што зможа карыстацца фінансавай падтрымкай уладаў, якая існуе ў Польшчы – але для гэтага трэба паказаць вынікі. У Беларусі такой магчымасці ён не меў.
– У Беларусі дзяржава нічым не дапамагае, яна толькі перашкаджае. Усё, што там робіцца добрага – яно робіцца насуперак: на энтузіязме людзей, на нейкім агні. У Беларусі афіцыйна мы былі зарэгістраваныя з 2011 года – і да 2022 года. Ніякай дапамогі не было. Нуль. Хоць мы рыхтавалі спартоўцаў у нацыянальную зборную.
Нават калі выхаванец клуба перамог у прэстыжным міжнародным турніры, беларускія чыноўнікі падарылі толькі наручны гадзіннік і выплацілі прэмію, якая была ў тры разы менш, чым абыйшлася паездка на турнір.
Спорт – інструмент выхавання нацыі
Цяпер, па словах Віталя, беларускім спартоўцам цяжка трапіць на міжнародныя спаборніцтвы. Беларусам дазваляюць выступаць пад нейтральным сцягам, але заяўляць удзел спартоўцаў павінна спартовая федэрацыя, якая кантралюецца ўладамі. У выніку беларусы, якія выступілі супраць Лукашэнкі і вайны, апынуліся ў найгоршым становішчы перад міжнароднымі інстытуцыямі. Затое там могуць выступаць тыя, хто “адмаўчаўся” або выказаўся за Лукашэнку.
Трэнер не падзяляе погляд, што спорт павінен быць “па-за палітыкай”.
– Кожны спартовец нясе нейкі мэсыдж, нейкую ідэю. Мы нясем беларускую нацыянальную ідэю, лукашысты нясуць ідэю неасаўка і Беларусі як часткі “рускага свету”. Спорт не мае ніякага сэнсу, калі ён не з’яўляецца інструментам выхавання нацыі, – кажа Віталь.
– Мая мэта – каб беларусы сталі гаспадарамі на сваёй зямлі, каб беларуская нацыя магла жыць, развівацца на сваёй зямлі, каб у нас была нацыянальная дзяржава, якая сапраўды спрыяе развіццю і ўмацаванню беларускай нацыі. Гэта – мая мэта.
