У Беластоку ўжо амаль 8 месяцаў працуе гістарычна-піўны клуб Beer&History. Кожную сераду ў пабе Beer4U расказваюць пра беларускае мінулае і наліваюць смачнае піва. Журналіст MOST схадзіў на сустрэчу, прысвечаную гісторыі стаматалогіі, пагаварыў з адным з арганізатараў Beer&History Алесям Кіркевічам, і даведаўся пра менш публічны бок клуба — з гарачымі гістарычнымі дыскусіямі пад звон келіхаў.
«На кожнай лекцыі тут свая атмасфера»
Да лекцыі пра гісторыю стаматалогіі застаецца 20 хвілін. Наталля — сённяшняя выступоўца — стаіць у белым халаце і перакладае з рукі ў руку бліскучы інструмент, які крыху пужае: «Гэта кляшчы Майснара — іх прыдумаў польскі стаматолаг. Але зараз імі ўжо не карыстаюцца».
Да пачатку амаль усё гатова — белы экран стаіць, праектар уключаны, на камп’ютары запушчаная прэзентацыя. Людзі купляюць на бары піва ці каву і рассаджваюцца за сталамі. Алесь Кіркевіч і Дар’я Палынская — заснавальнікі Beer&History — правяраюць працу мікрафона і ацэньваюць колькасць гасцей.
— Чалавек 30-40 у нас стабільна бывае. Прыходзяць самыя розныя людзі — ад сямей з дзецьмі, якім па 5-6 гадоў, да людзей ва ўзросце. Больш прыходзіць, калі расказваюць пра якога-небудзь выбітнага дзеяча, пра штосьці гучнае. Ці калі лектар з імем, такі як, Уладзімір Арлоў, — распавядае Алесь.
Людзі, сапраўды, прыйшлі розныя. Гэта і кампаніі, і пары, нехта адзін. Піва п’юць, але не ўсё, хтосьці трымае кубачак з кавай. А за вялікім сталом сядзіць маладая мама з дзвюма маленькімі дзяўчынкамі — адна з іх нешта малюе.
— Сюды прыемна хадзіць, і на кожнай лекцыі тут свая атмасфера. Я не гісторык, але мне цікавыя любыя тэмы, бо яны дапамагаюць даведацца пра нешта новае, падцягнуць веды, стаць больш эрудзіраваным, — кажа адзін з наведвальнікаў.
«Тут ты захацеў — выпіў піва, а калі трэба, то пайшоў пакурыць»
Два сівыя мужчыны за суседнім сталом нешта горача абмяркоўваюць. Побач стаяць пачатыя келіхі піва. Алесь Кіркевіч гаворыць, што наведвальнікі лекцый — гэта і ёсць удзельнікі клуба, у Beer&History няма нейкага кіраўніка, іерархіі. Хтосьці дапамагае арганізацыйна, хтосьці данаціць ці проста прысутнічае, а некаторыя становяцца лектарамі.
Менавіта такая гісторыя з Наталляй, якая выступае гэтым разам. Яна — беларуска з Падляшша, якая выдатна валодае беларускай мовай, на ёй, з мясцовым акцэнтам, і будзе расказваць пра стаматалогію.
— Аднойчы я пайшла на шпацыр па беларускіх мейсцах Беластоку з Аляксеем Трубкіным і тады даведалася, што беларусы з Беларусі нешта цікавае ў гэтым пабе робяць, я прыйшла і мне таксама стала гэта цікава. І праз нейкі час мне захацелася даць нешта ад сябе, — расказвае жанчына.
Лекцыя пачынаецца. Гарачыя дыскусіі сціхаюць. Хтосьці сёрбае піва. Наталля ведае беларускую мову, але друкаваць кірыліцай ёй цяжкавата, таму прэзентацыя набраная лацінкай — але гэтак яшчэ лепш.
Алесь гаворыць, што Beer&History — гэта нешта на мяжы акадэмічнай навукі і папулярнай, штосьці, што робіць «нудную» гісторыю цікавай, нават для тых, хто яе не вывучае. А яшчэ важна, што гэта афлайн-праект — месца, куды людзі могуць прыйсці і камунікаваць паміж сабой, і на гістарычныя тэмы, і на асабістыя: «Тут ты захацеў — прыйшоў, захацеў — выпіў піва, калі трэба, то пайшоў пакурыць, ці наогул сышоў. То бок гэта не фармат універсітэцкіх лекцый ці семінараў».
«Палякі калі трапляюць сюды, то афігеваюць»
Выступ Наталлі праходзіць у галоўнай залі паба, але першыя два былі ў малой. Арганізатары адразу зразумелі сваю памылку — народу прыйшло больш, чым магло прыняць невялікае памяшканне.
Зараз, па словах Алеся, вакол клуба фарміруецца сваё кам’юніці. Але бывае, што на лекцыі трапляюць і выпадковыя людзі, прычым, не толькі беларусы.
— Палякі калі трапляюць на нашы імпрэзы, то афігеваюць. Наколькі я ведаю, падобных фарматаў у Польшчы няма. А ўкраінцаў заўжды цікавіць сваё. Напрыклад, на лекцыі пра паўстанне Каліноўскага яны пыталіся, ці ведаў Кастусь украінцаў, ці падтрымліваў з імі нейкія паўстанчыя кансператыўныя сувязі. Ды і палякі таксама пра сваё цікавяцца.
Пытанні — яшчэ адна асаблівасць імпрэз Beer&History. Госці могуць іх задаваць лектару, але і выступоўца рыхтуе свае для наведвальнікаў. А за правільныя адказы можна атрымаць прыемны падарунак. Напрыклад, у гэты раз гэта была бутэлечка «Лідскага піва» — яна дасталася дзяўчыне, якая назвала год пачатку «адзінай у свеце вайны з-за зубной гігіены».
Гэты выступ быў незвычайным і адным з лепшых — такая ацэнка гасцей. Наталля расказвала цікавыя рэчы, у тым ліку з жыцця сваёй бабулі і нават уключыла аўдыязапіс, на якім тая расказвала, як лячылі зубы ў яе вёсцы.
— Наталля тут нарадзілася і з дзяцінства гаворыць па-свойму. І тое, што яна прадэманстравала гэтую мову, таксама частка адукацыйнага працэсу. Бо ўсе мы ведаем што ёсць нейкая падляская гаворка, але як яна гучыць многія і не чулі. Я, напрыклад, у першы раз яе пачула толькі сёння, — гаворыць тэлевядучая і музыкант Кацярына Ваданосава, якая часта прыходзіць на лекцыі, а таксама сама расказвала тут пра беларускі народны строй.
«Неяк апынуліся за адным столікам чорны капальнік і археолаг»
Лекцыя скончана, частка людзей збіраецца дадому, але другая — толькі пачынае вечар. Алесь гаворыць, што слова Beer у назве клуба сваю ролю адыгрывае.
— Самае цікавае адбываецца ўжо пасля лекцыі — закуліссе, менш публічная частка клуба. Бывае, што пачынаюцца вельмі гарачыя гістарычныя дыскусіі. Атмасфера: калі за барнай стойкай сядзяць хлопцы ў паўстанцкіх «рогатывках» [польскі вайсковы галаўны ўбор — рэд. MOST], п’юць гарэлачку і абмяркоўваць гістарычныя тэмы, дыскутуюць.
Але Алесь падкрэслівае, што нягледзячы на алкаголь ніякіх канфліктаў звязаных з гісторыяй тут не было. Хаця ў паб заходзяць, і палякі, і ўкраінцы. Мужчына называе гэта «цікавым феноменам».
— Адна з самых гарачых дыскусій была пра чорных капальнікаў. За адным столікам апынуўся былы чорны капальнік і дзядзька, які ездзіў у археалагічныя экспедыцыі, таму ён проста ненавідзеў чорных капальнікаў. І дзядзька быў такі — пад два метры. Але нават там усё добра скончылася, — успамінае мужчына.
Як падтрымаць клуб
Beer&History — гэта перш за ўсю афлайн-праект. Але часам робяцца прамыя трансляцыя лекцый. Таксама клуб праводзіў у кастрычніку экскурсіі па Беластоку, і хоча гэта рабіць надалей, пашыраючы геаграфію на іншыя падляскія гарады.
Сустрэчы ў пабе працягнуцца да канца вясны, а летам каманда зробіць перапынак, каб восенню вярнуцца з новымі ідэямі.
Падтрымаць Beer&History можна на Patreon, Ko-fi ці пасля лекцыі паклаўшы падзяку ў спецыяльную скарбоначку. Менавіта за данаты клуб набыў экран, праектар і прынтар.
